Ontwikkelingen 2020

Monitoring en effectmeting

Om meer zicht te krijgen in onze activiteiten, de inzet gedurende een jaar en de ontwikkeling van de zorgkosten hebben we met de gemeente geïnvesteerd in een dashboard. Hierdoor kunnen we actief duiden, signalen oppakken en sturing geven.

Monitoring en Ontwikkeling Zorgkosten

De afgelopen jaren heeft de ontwikkeling van de zorgkosten binnen het sociaal domein nadrukkelijk de aandacht gehad. Niet alleen in Arnhem, ook landelijk zijn de tekorten op met name Jeugdzorg door de VNG diverse malen ter sprake gebracht in gesprekken met het Rijk. Binnen de gemeente Arnhem zijn in 2018/2019 diverse maatregelen opgesteld, waaronder de Taskforce Jeugd, om tot een betere monitoring van en sturing op de ontwikkeling van deze zorgkosten te komen. Deze maatregelen zijn in 2019/2020 daadwerkelijk tot uitvoering gebracht. Tot deze maatregelen behoren onder andere:

• Nieuwe beleidsregels, waarin de kaders voor toewijzing van specialistische zorg zijn aangescherpt;
• In het kader van betere monitoring van de zorgkosten is het merendeel van de toewijzingen en resulterende declaraties ontsloten via een BI-tool (Zorgkosten monitor);
• Vanaf 1 juli zijn nieuwe inkoopvoorwaarden van kracht, waarbij het aantal zorgaanbieders is verminderd en de kwaliteitseisen zijn verhoogd.

Binnen de wijkteams is nadrukkelijk aandacht besteed aan bovenstaande zaken. De ontwikkeling van de zorgkosten met de mogelijkheden voor sturing hierop is een regulier onderdeel van de bedrijfsvoering geworden. Aan de hand van de zorgkostenmonitor worden regelmatig gesprekken met de teams gevoerd. Vanaf medio 2020 is hierop versterkt ingezet door de start van de zogenoemde A2 teams (Analyse en Actie). Samen met de gemeente wordt met het ontwikkelde dashboard per wijk ingezoomd op tendensen, kosten, toewijzingen en opvallende signalen. Daar zijn vervolgens diverse acties op uitgezet: op het gebied van de uitvoering door de wijkteams, met beleidsontwikkeling en op aanscherping van de inkoop. Deze zaken worden in 2021 verder doorontwikkeld.

Kijkend naar de ontwikkeling van de zorgkosten in de Jeugdwet en Wmo valt op dat na de grote stijgingen van zorgkosten in de voorgaande jaren, in 2020 sprake lijkt van een afvlakking. Qua kostenontwikkeling is in onderstaande tabel duidelijk dat de prognose voor JW en Wmo, na een stijging van ruim 7% in 2019, in 2020 met (slechts) 1% stijgt. Ten opzichte van de begroting is zelfs sprake van een klein positief resultaat. De begroting is begin 2020 echter opgehoogd met circa € 5 miljoen met het oog op de verwachte overschrijding. (Bron: Bestuursrapportage Zorg Dichterbij, jan. 2021, gemeente Arnhem)

Ontwikkeling Jeugdwet

Bovengenoemde afvlakking van de kostenstijging wordt onder andere veroorzaakt door een daling van het aantal jeugdigen met een zorgtoewijzing. Op basis van het 12-maands voortschrijdend totaal is een daling zichtbaar van circa 5.400 jeugdigen (Q4 2019) naar circa 5.200 jeugdigen (Q4 2020). Ten opzicht van het aantal jeugdigen tot 18 jaar betekent dit een daling van 16,5 procent (Q4 2019) naar 15,9 procent (Q4 2020). De trendmatige groei in de JW uit voorgaande jaren lijkt hiermee afgevlakt.

Ontwikkelingen WMO

Na de stijging als gevolg van een aanzuigende werking na de invoering van het landelijke Wmo-abonnementstarief begin 2019, is in 2020 een afvlakking zichtbaar van het aantal personen met een toewijzing vanuit de Wmo. Ten opzichte van het aantal volwassenen tot 67 jaar betreft dit circa 5,9 procent van de bevolking (Q4 2020). Voor de inwoners van 68 en ouder is dit circa 19,6 procent.

Mogelijk impact corona op zorgkosten

Naast genoemde ontwikkelingen om tot een betere monitoring en sturing van de zorgkosten te komen, speelde de coronacrisis in het bijzonder op dit vlak een grote rol. De lockdown en overige maatregelen hebben geleid tot alternatieve vormen van zorgaanbod. Ook de wijkteams zijn hierin meegegaan, onder andere met meer digitale vormen van begeleiding en gesprekken. Om te zorgen dat de ondersteuning aan inwoners waar mogelijk doorging en de continuïteit van zorgaanbieders te borgen, zijn door het Rijk en VNG afspraken gemaakt over financiële compensatie voor zorgaanbieders voor eventuele meerkosten en/of compensatie voor niet-geleverde zorg.

Er zijn signalen van toenemende problematiek als gevolg van de coronacrisis, onder andere bij Jeugd en op het gebied van financiële ondersteuning. In bovenstaande grafieken is de toenemende vraag echter (nog) niet zichtbaar. Het is daarom lastig te bepalen in hoeverre de gerealiseerde afvlakking van de kosten over 2020 een structurele ontwikkeling is. De ingezette beweging tot meer monitoring gaat daar in 2021 meer zicht op geven. Overigens zien wij wel dat de al bij ons bekende inwoners in deze coronatijd vaker contact zoeken met hun wijkcoaches en meer ondersteuningsvragen hebben op allerlei gebieden, vaak ook gelieerd aan de coronacrisis. Het is positief dat inwoners ons goed weten te vinden, ondanks dat de wijkcoaches minder huisbezoeken afleggen.

Effectmeting

Om de effectiviteit van onze inzet en de toegewezen specialistische inzet te kunnen meten, zijn passende criteria vastgesteld en instrumenten ingebouwd in ons nieuwe regiesysteem. Door de vertraagde uitrol van het regiesysteem is dit nog niet in de volle breedte gerealiseerd. Vooruitlopend hierop zijn al wel initiatieven gestart waarin effectmeting nadrukkelijk wordt meegenomen en uitgewerkt, zoals binnen de pilots begeleiding Jeugd en Wmo. Effectmeting wordt in 2021 verder geïmplementeerd en uitgerold.